PSK_Z2

Fenomenalne oczekiwania

Historia procesorów drugiego z czołowych graczy na rynku zaczyna się u nas od Phenoma I w rewizji B3. Rywal serii Core oparty na rdzeniu Agena był pierwszym dostępnym układem projektowanym od początku jako czterordzeniowy. Nowoczesna architektura wspomagana pamięcią trzeciego poziomu na papierze zdawała się obfitować w wydajność. Niestety, stosunkowo wolne zegary (2,2–2,6 GHz) i niewielka ilość wspomnianej pamięci trzeciego poziomu przełożyły się na niepowodzenie pierwszego modelu z serii „fenomenalnych”.

Następnym krokiem na drodze rozwoju rodziny K10 był Phenom II, współpracujący z nową podstawką AM2+/AM3. Deneb, a następnie Thuban skutecznie zamazały nieciekawy obraz, który zostawił po sobie pierwszy Phenom. Unowocześniona architektura, znacznie więcej pamięci L3 (6 MB współdzielonej przez rdzenie) i w końcu nowy, 45-nanometrowy proces technologiczny, który umożliwił znacznie szybsze taktowanie – na to czekaliśmy.

Te wszystkie cechy zapewniły znaczny wzrost wydajności jednostek AMD. W połączeniu z bardzo atrakcyjną ceną efekt mógł być tylko jeden, widać go zresztą do dziś w sygnaturkach niektórych użytkowników naszego forum.

Nieco mniejszą popularnością cieszyły się sześciordzeniowce oparte na architekturze Thuban. Oprócz oczywistych zalet wynikających z zastosowania sześciu „jajek” nie zabrakło nowości: techniki Turbo Core, która do dziś jest wykorzystywana w układach AMD.

W 2009 roku na rynku pojawiły się Athlony II X4 i X3 oparte na rdzeniu Propus – pochodnej Deneba z „wyciętą” pamięcią trzeciego poziomu. Oznacza to, że do dyspozycji mają one jedynie 512 kB pamięci drugiego poziomu na każdy rdzeń (Athlon II X4 – 2 MB, Athlon II X3 – 1,5 MB).

Do kolekcji trzeba jeszcze dołączyć Athlony II X2 z rdzeniami o roboczej nazwie Regor. Te, podobnie jak czterordzeniowe Propusy, nie mają L3, ale w zamian mają trochę więcej L2 – po 1 MB na rdzeń. Bardziej jako o ciekawostce wspomnieć musimy o szczególnie „nisko wydajnych” układach: dwurdzeniowym Sempronie 190 (Regor) i jednordzeniowych Sempronach 140 i 145 (Sargas).

Llano + Radeon = APU

Trend polegający na umieszczaniu na jednej płytce układu graficznego i procesora nie mógł ominąć AMD. W czerwcu zeszłego roku przedstawiono ideę nowej platformy o nazwie Fusion, która opierała się na połączeniu nowych, 32-nanometrowych procesorów Llano z wysoko wydajnym (jak na konstrukcje zintegrowane) układem graficznym Radeon HD. Nowa platforma wymagała nowej podstawki, co nieszczególnie ucieszyło tych, którzy chcieli wymienić swój sprzęt. Z perspektywy czasu, po szybkiej śmierci FM1, bo o tej podstawce mowa, możemy powiedzieć, że nie był to najlepszy wybór.

Modułowa rewolucja

Mikroarchitektura Bulldozer to istna rewolucja w podejściu AMD do projektowania procesorów. Podstawowym elementem składowym jest moduł, na który przypadają dwie jednostki do obliczeń stałoprzecinkowych oraz jedna do obliczeń zmiennoprzecinkowych. W dużym uproszczeniu: w grach taki procesor (np. czteromodułowy ośmiowątkowy FX 8150) zachowywał się jak czterordzeniowy, a w programach wielowątkowych – jak ośmiordzeniowy. Obsługa szybkiej pamięci DDR-1866 i szybkie domyślne zegary pozwoliły nadrobić niedostatki wynikające z niskiego IPC.

Trinity = APU v2

Niemal równo rok później zadebiutowała nowa, ulepszona wersja platformy APU, o roboczej nazwie Virgo. Nowa platforma AMD, oparta na architekturze modułowej, skierowana jest do osób, które potrzebują... jeszcze wydajniejszego zintegrowanego układu graficznego. Tym razem w tej roli wykorzystano HD 7XXXD, na czele z najbardziej zaawansowanym HD 7660D. Aż 384 jednostki wykonawcze i szybkie, jak na układ zintegrowany, zegary robią wrażenie, ale co najważniejsze, rzeczywiście pozwalają cieszyć się w miarę komfortową rozgrywką w popularnych grach.

Czołowy model procesora, A10-5800K, w którym zawarto ten właśnie układ graficzny, to dwumodułowa, czterowątkowa jednostka bez pamięci trzeciego poziomu, wyposażona jedynie w 4 MB pamięci drugiego poziomu.

AMD Richland

Richland to kolejne podejście do tematu APU w wykonaniu AMD. Różnice względem poprzedniej generacji, czyli Trinity, można określić raczej jako kosmetyczne. Ograniczają się one bowiem do lepszego zarządzania energią, co pozwoliło zmniejszyć zapotrzebowanie na prąd i osiągnąć nieco szybsze taktowanie. Jednakże wydajność „zegar w zegar” jest identyczna. Zintegrowany układ graficzny, Radeon HD 8670D, od poprzedniej wersji różni się w zasadzie tylko taktowaniem.

FX wstaje z popiołów

Po wątpliwym sukcesie Bulldozera tej jesieni na rynku pojawił się nowy przykład modułowego podejścia AMD do projektowania procesorów. Kosmetyczne – wydawałoby się – zmiany w architekturze przełożyły się na wzrost wydajności rzędu 10%, co w połączeniu z mniejszym apetytem na energię elektryczną, nieco większymi możliwościami podkręcania i rozsądniejszą wyceną zdecydowanie podniosło poprzeczkę konkurencji w tym segmencie.

Sama specyfikacja nie zmieniła się: jak wspomnieliśmy wyżej, ulepszeń dokonano „od środka”. Dalej mamy do czynienia z układami dwu-, trzy- i czteromodułowymi z 4 MB, 6 MB lub 8 MB pamięci L3. Delikatnie na korzyść nowych procesorów zmieniły się częstotliwości działania oraz możliwości podkręcania.

AMD Centurion (Vishera)

W kwietniu tego roku do sieci przedostały się pierwsze informacje o tym, że AMD planuje wprowadzić nową, „ekstremalną” serię procesorów, Centurion. Jest ona oparta na tej samej rodzinie układów co FX-8300, wykorzystująca rdzeń Vishera. Centurion różni się od FX-8350 taktowaniem, TDP oraz ceną. Częstotliwość bazowa najwyższego modelu, FX-9590, wynosi 4,7 GHz (FX-8350 jest taktowany z szybkością 4 GHz), a w trybie Turbo wzrasta do 5 GHz (FX-8350 – 4,2 GHz). Jest to więc obecnie najszybciej taktowany układ x86. Znacząco wzrosło TDP, aż do 220 W.

Choć procesory te miały być dostępne wyłącznie w sprzedaży OEM (dla producentów komputerów), każdy może je kupić. Za granicą są dziesiątki sklepów oferujących normalne, pudełkowe wersje FX-9590. W Polsce też można je znaleźć, choć są słabo dostępne.

Ktoś, kto chciałby mieć w swoim komputerze najszybciej taktowany procesor x86 w historii, powinien się przygotować na wydatek 3400–3600 zł. Należy też odpowiednio dobrać płytę główną i zasilacz, które muszą podołać bardzo dużemu zapotrzebowaniu tego układu na energię elektryczną.

Uwaga! Ponieważ mieliśmy problem ze sprowadzeniem nowego procesora do testu, jego osiągi symulowaliśmy, przyspieszając taktowanie modelu FX-8350 do 5 GHz „na sztywno”. Oznacza to, że w grach i programach użytkowych wykorzystujących wiele rdzeni (zdecydowana większość) wyniki FX-9590 będą gorsze o mniej więcej 4–6% od przedstawionych na wykresach.